İçerik
Açığa satış, bir yatırımcının sahip olmadığı bir varlığı (hisse senedi, emtia, döviz vb.) ödünç alarak piyasada satması ve ilerleyen dönemde daha düşük fiyattan geri alarak kar etmeyi hedeflediği bir spekülatif stratejidir. Temel mantık, fiyatların düşeceği öngörüsüyle hareket etmektir. Bu işlem, “short pozisyon açma” olarak da adlandırılır.
Açığa Satış Nasıl Çalışır? Adım Adım İşleyiş
- Varlığın Ödünç Alınması: Yatırımcı, aracı kurum veya broker üzerinden belirli bir komisyon karşılığında hisse senetlerini ödünç alır.
- Piyasada Satış: Ödünç alınan varlık, anlık piyasa fiyatından satılır ve nakit elde edilir.
- Fiyat Düşüş Beklentisi: Yatırımcı, varlığın değer kaybetmesini bekler.
- Geri Alma ve Kar: Fiyat düştüğünde, yatırımcı aynı varlığı daha ucuza satın alır ve ödünç aldığı miktarı iade eder. Aradaki fark kar olarak cebe kalır.
Örnek: 100 TL’den ödünç alınan bir hisse satılır. Hisse 70 TL’ye düştüğünde geri alınırsa, hisse başına 30 TL kar elde edilir.
Açığa Satışın Avantajları Nedir?
- Düşen Piyasalarda Kar: Geleneksel yatırımların aksine, fiyat düşüşlerinden kazanç sağlama imkanı sunar.
- Hedge (Korunma) Amaçlı Kullanım: Portföydeki diğer yatırımların riskini dengelemek için kullanılabilir.
- Piyasa Likiditesi: Piyasada likidite artışına katkıda bulunur ve fiyat keşfini destekler.
Açığa Satışın Riskleri ve Eleştiriler
- Sınırsız Kayıp Riski: Varlık fiyatı yükselirse, teorik olarak kayıplar sınırsız olabilir (örneğin hisse 100 TL’den 500 TL’ye çıkarsa).
- Ödünç Alma Maliyetleri: Broker komisyonları ve faizler kâr marjını düşürebilir.
- Regülasyon ve Yasaklar: Bazı ülkelerde piyasa istikrarını korumak için geçici olarak yasaklanabilir (Örnek: 2008 krizi veya GameStop olayı).
- Ahlaki Tartışmalar: Piyasa manipülasyonu veya panik satışları tetikleme riski nedeniyle eleştirilir.
| Özellik | Açığa Satış | Klasik Uzun Pozisyon |
|---|---|---|
| Yön | Fiyat düşüşünde kâr | Fiyat yükselişinde kâr |
| Risk | Yüksek (Sınırsız kayıp) | Sınırlı (Maksimum %100) |
| Vade | Genellikle kısa vadeli | Uzun vadeye uygun |
Açığa Satış Kimler İçin Uygun?
Açığa satış, yüksek risk toleransı olan, piyasa analizi konusunda deneyimli ve kısa vadeli hareket eden yatırımcılar için uygundur. Ancak, stratejinin dinamiklerini ve regülasyonları iyi anlamadan bu işleme girişmek büyük kayıplara yol açabilir.
